Zystkmt

Ten artykuł dotyczy stopnia wojskowego. Zobacz też: inne znaczenia.

Major Wojska Lądowe

Aktualne oznaczenie stopnia

naramiennik

kurtka nieprzemakalna

Oznaczenie stopnia do 1939

naramiennik

Mundur majora Wojska Polskiego – widać umiejscowienie oznak stopnia wojskowego na naramiennikach oraz na berecie.

Zobacz hasło major w Wikisłowniku

Major (skrót mjr) – stopień oficerski używany w armiach wielu krajów. Major jest najniższym stopniem w korpusie oficerów starszych, natomiast w okresie międzywojennym wchodził w skład korpusu oficerów sztabowych. W wojsku polskim jest to stopień niższy od podpułkownika, wyższy od kapitana. Odpowiednikiem majora w marynarce wojennej jest komandor podporucznik, a w policji podinspektor Policji.

Oznaczenia |

Polski oficer w stopniu majora na naramiennikach nosi dwie belki i gwiazdkę. Oznaczenie stopnia na czapce garnizonowej składa się z dwóch wąskich galonów umieszczonych na całej długości łuku daszka oraz z jednej gwiazdki umieszczonej na środku otoku.

Zgodnie z przepisami ubiorczymi żołnierzy Wojska Polskiego z 1972 roku major nosił jedną gwiazdkę umieszczoną na środku taśmy otokowej w linii równoległej do krawędzi taśmy; odległość między ramionami gwiazdek wynosiła 2 mm. Na daszku czapki garnizonowej – dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; zewnętrzny naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku.
Na beretach i furażerkach – dwa paski na lewej stronie beretu (furażerki) długości 3 cm szerokości 5 mm w odstępie 4 mm, umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz jedna gwiazdka rozmieszczona w linii prostej nad środkiem paska – prostopadle do jego położenia w odległości 5 mm od paska do podstawy jej ramion.
Na naramiennikach – dwa paski i jedną gwiazdkę. Paski szerokości 6 mm umieszczone były w poprzek naramiennika: pierwszy pasek w odległości 1 cm od wszycia rękawa, drugi – 4 mm od pierwszego. Gwiazdka umieszczona była na środku naramiennika, w odległości 1 cm od drugiego paska^[1].

W myśl Przepisu Ubioru Polowego Wojsk Polskich z 1919 r.: na naramiennikach kurtki i płaszcza w odległości 1 cm od wszycia, w poprzek naramiennika, naszyte równolegle prosto w odległości 1,5 cm jeden od drugiego dwa płaskie sznureczki srebrne oksydowane szerokości 5 mm. Na środku naramiennika wzdłuż jedna gwiazdka haftowana oksydowanymi nićmi lub wytłaczana pięciopromienna, o ostrych promieniach^[a].

Na wierzchu czapki wzdłuż szwów wierzchu na krzyż od otoka z jednej strony do otoka z drugiej i wzdłuż górnej krawędzi otoka dokoła, naszyty 1 płaski sznurek szerokości 5 mm, srebrny, oksydowany, dookoła otoku naszyte dwa takie same sznurki w odległości 0,5 cm jeden od drugiego. Z przodu pod orzełkiem jedna takaż gwiazdka jak na naramiennikach^[2].

W Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego oznaką stopnia były szlify gładkie z bulionami z 2 paskami, a od 1827 roku szlify gładkie z 2 gwiazdkami. Na srebrnych epoletach gwiazdki złote, a na złotych gwiazdki srebrne^[3].

W Armii Księstwa Warszawskiego oznaką stopnia były epolety z bulionami na obu ramionach. Taśma wierzchnia srebrna^[3].

W Wojsku polskim w okresie Sejmu Wielkiego i w wojsku Kościuszki oznaką stopnia był 1 pasek na szlifie^[4].

Stanowiska w Wojsku Polskim |

Obecnie w Wojsku Polskim dla oficera w stopniu majora przewidziane są między innymi stanowiska: zastępców dowódców batalionów, szefów sekcji oddziałów (pułk, brygada) oraz oficerów wydziałów w sztabach wyższych szczebli.

Etymologia |

Etymologia słowa – śrdw. łac. major domus dosł. „zarządca domu”; późn. łac. maioratus „wyższość” od łac. maior „większy”; „starszy” od magnus.

Znane osoby w stopniu majora |

• 
  Ignacy Bronisz – jeden z dowódców zwycięskiej obrony twierdzy w Fuengirola koło Malagi siłami 4 Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego przeciwko brytyjskiemu korpusowi lorda Blayneya 14-15 października 1810
  


• 
  Hieronim Dekutowski ps. Zapora – cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich AK i WiN (pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika)


• 
  Henryk Dobrzański ps. Hubal – pierwszy dowódca partyzancki II wojny światowej (pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika)


• 
  Walerian Łukasiński – polski działacz niepodległościowy, żołnierz 4 Pułku Piechoty Liniowej (Czwartaków)
  


• 
  Wojciech Kak – major wojsk polskich i francuskich, uczestnik kampanii napoleońskich oraz powstania listopadowego (pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika)


• 
  Kazimierz Jan Piątek – ps. Herwin – dowódca 1 Kompanii Kadrowej poległy w bitwie pod Konarami
  


• 
  Ferenc Puskás – węgierski piłkarz


• 
  Henryk Sucharski – dowódca obrony Westerplatte (pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady)


• 
  Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszko – dowódca 5 Wileńskiej Brygady AK (tzw. Brygady śmierci)


• 
  Bolesław Waligóra – wieloletni szef Centralnego Archiwum Wojskowego, jeden z twórców archiwistyki wojskowej.


• 
  Richard Winters – był trzecim dowódcą kompanii E, drugiego batalionu, 506 Spadochronowego Pułku Piechoty będącego częścią 101 Dywizji Powietrznodesantowej Armii Stanów Zjednoczonych podczas II wojny światowej. Jego losy zostały ukazane w serialu „Kompania Braci”


• 
  Jan Piwnik ps. Donat, Ponury – legendarny dowódca partyzancki Armii Krajowej w Górach Świętokrzyskich i na Nowogródczyźnie.


• 
  Franciszek Jerzy Jaskulski ps. Zagończyk – Żołnierz Armii Krajowej tzw. "Wyklęty", były harcerz^[5].


• 
  Antoni Biskupski – powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny 1920 roku, kawaler VM


• 
  Władysław Nawrocki – pośmiertnie, powstaniec wielkopolski, kawaler VM, uczestnik wojny 1920 r., zamordowany w Katyniu^[6].

Stopień majora w innych krajach |

• 
  Kanada, Niemcy, Wielka Brytania, USA, Szwecja, Dania: Major


• 
  Francja, Irlandia: Commandant ^[b]
  


• 
  Finlandia: Majuri


• 
  Afganistan: Jagran (جګړن)


• 
  Korea Północna: Sojwa


• 
  Korea Południowa: Soryong


• 
  Chorwacja: Bojnik


• 
  Grecja: Tagmatarkhis


• 
  Turcja: Binbaşı


• 
  Hiszpania: Comandante


• 
  Chiny: 少校


• 
  Węgry: Őrnagy


• 
  Mongolia: Хошууч


• 
  Arabia Saudyjska i inne kraje arabskie: Ra'id (رائد)


• 
  Iran: Sargord (سرگرد)

W Armii Rosyjskiej (carskiej) nie było stopnia majora (zlikwidowano go w 1884). Kapitan od razu awansował do stopnia podpułkownika. Równocześnie istniał stopień sztabskapitana, wyższy od porucznika, niższy zaś od kapitana.

Historia |

Po raz pierwszy w dziejach stopień majora pojawił się w XVI wieku w hiszpańskiej piechocie. W Polsce stopień ten używany jest od XVII wieku, przy czym przez dłuższy czas wiązały się z nim obowiązki administracyjno-gospodarcze, szkoleniowe i dyscyplinarne. Później major był przeważnie dowódcą batalionu.

Uwagi |

Przypisy |

Bibliografia |

• Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.


• Marian Laprus [red.]: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.


• 
  Podręcznik dowódcy drużyny; Szkol. 378/69. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.Nieznane pola: "wydawnictwo".
  


• Przepis Ubioru Polowego Wojsk Polskich. Warszawa: Zakłady Graficzno-Wydawnicze "Książka", 1919.


• Przepisy ubiorcze żołnierzy Sił Zbrojnych w czasie pokoju; sygn. Mund.–Tab. 3/52. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1952.


• Przepisy ubiorcze żołnierzy Wojska Polskiego; sygn. Mund. 45/71/III. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.


• 
  Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2